Chiêm bái hai bảo vật Quốc gia của đất nước Sri Lanka

Chuyến đi tham dự lễ phát giải thưởng tinh thần cao quý của chính phủ và Hội đồng Tăng già Sri Lanka cho nhị vị Hòa thượng Thích Minh Tâm (Pháp quốc) và Hòa Thượng Thích Như Điển (Đức quốc) đã cho tôi cơ hội được chiêm bái hai thánh tích nổi tiếng của Phật giáo tại đất nước Sri Lanka. Đó là hai bảo vật cấp quốc gia, được chính phủ và người dân nước này lễ bái hằng ngày, là nơi mà hằng năm người Phật tử Sri Lanka hành hương để chiêm bái cúng dường: Đó là Xá lợi Răng của đức Phật và cây Bồ đề thiêng liêng.

1. Đại Thọ Bồ Đề Linh Thiêng

Theo Đại Vương Thống Sử[1] (Mahāvaṃsa) - một bộ sách ghi chép về lịch sử đất nước cũng như Phật giáo Sri Lanka - đã ghi lại nhân duyên và sự tiếp nhận cây Bồ đề thiêng liêng này. Sau khi đức Tôn giả Mahinda và chư vị Tỳ kheo truyền bá giáo lý Phật đà tại đây, đức vua Devānaṃpiyatissavà hoàng gia nhanh chóng tiếp nhận và trở thành đệ tử tại gia của Ngài. Sau đó, Công nương Anulā, vợ của người em đức vua, cùng với 500 cung phi đến đảnh lễ Tôn giả Mahinda, lắng nghe Tôn giả thuyết về Petavatthu(Ngạ quỉ sự),Vimānavatthu (Thiên cung sự) và Saccasamyutta(Đế tương ưng) và các nữ nhân này đã chứng tầng thánh thứ nhất, và muốn xuất gia làm Tỳ kheo ni. Tôn giả Mahinda đã gợi ý đức vua nên gởi thư mời Trưởng lão Ni Saṅghamittā và cũng không quên gợi ý thỉnh cầu vua Asoka tặng cho đất nước Sri Lanka một nhánh của cây Bồ đề linh thiêng, nơi đức Phật thành chánh quả, tức Bồ đề đạo tràng ngày nay.

 Bồ Đề Thọ Linh Thiêng

Được đứng gần và sờ vào Bồ Đề Thọ linh thiêng

Thành quách bảo vệ

Hiện tại, cây Bồ đề này đang tọa lạc tại Anuradhapura, phía bắc Sri Lanka, khoảng 250 km từ thủ đô Colombo. Tôi được nghe một vị Tăng ở đây nói, cây Bồ đề này có một đội ngũ bác sĩ riêng chăm sóc hằng ngày. Không như cây Bồ đề ở Bồ Đề Đạo Tràng, cây Bồ đề ở đây cành lá ít hơn, không xum xuê bằng. Vị tăng này cũng cho biết thêm thông tin, đã lâu lắm rồi không thấy cây lớn lên thêm, cả vài chục năm nay cây vẫn thế. Để bảo vệ bảo vật sống linh thiêng này, người ta đã xây thành quây xung quanh cây, làm thành hai tầng, luôn có người canh gác để hạn chế người lên và sờ vào thân cây. Đoàn chúng tôi có phước duyên lớn nên mới được mở cửa cho lên tầng trên để có thể đảnh lễ và sờ vào thân cây. Phật tử các nơi chỉ được đứng phía dưới, họ gởi phẩm vật cho chúng tôi để đem lên cúng dường cây Bồ đề.

Nếu tính ra cây Bồ đề này đã sống hơn 23 thế kỷ, tức là tuổi thọ còn hơn cây Bồ đề ở Bồ Đề Đạo Tràng. Vì cây Bồ đề ở Ấn Độ đã bao phiên chết rồi sống do nghiệp tham sân si của con người. Còn cây ở Sri Lanka đã được gìn giữ từ khi được đem trồng tại vùng đất mà nhiều vị Phật trong quá khứ cũng như đức Phật Thích Ca ba lần ngự tại đây.

Trong Đảo sử xứ Sri Lanka có ghi chép rằng, Sri Lanka trước đây là một hòn đảo toàn rừng rậm bao phủ, ghê rợn, là nơi ở của các loài Dạ xoa, quỷ thần. Đức Phật sau khi thành đạo đã quan sát thấy nơi này là nơi thích hợp để giáo pháp xương minh trong tương lai nên đã đến đây thuyết pháp cho hàng Dạ xoa và dời chúng đến một hòn đảo khác, dành nơi này cho con người làm chủ. Đất nước Sri Lanka tuy nhỏ, thuộc một nước nghèo trên thế giới nhưng đã làm nhiều điều tốt lành cho Phật giáo năm châu như là nước gìn giữ và học tập nhiều bộ kinh bằng tiếng Pali và Sanskit, là nước đề xuất lá cờ Phật giáo, là nước gìn giữ hai bảo vật linh thiêng của Phật giáo thế giới. Và bảo vật linh thiêng thứ hai chính là Xá lợi Răng của đức Phật.

2. Xá lợi Răng của đức Phật

Xá lợi Răng của đức Phật được tôn trí ở thành phố cổ Kandy, một kinh đô cổ giống kinh đô Huế của Việt Nam. Thành phố không lớn lắm nhưng đông khách du lịch. Đoạn đường từ Colombo đến Kandy tuy không dài, chỉ khoảng gần 150 km nhưng do đường quá nhỏ, nên phải mất gần 4 tiếng đồng hồ di chuyển. Đường quốc lộ của đảo quốc Sri Lanka khá nhỏ, chỉ có hai làn xe, nên việc di chuyển từ thành phố này đến thành phố khác khá mất thời gian.

Trên đường đi, Hòa thượng Phương trượng Viên Giác có nói đến một thông tin quan trọng về tháp Xá lợi Răng Phật như thế này: Nơi thờ Xá lợi Răng Phật được tôn trí ở Cố Cung của vua ngày xưa. Nơi đây chính là cung điện của các triều đại, sau này khi chuyển kinh đô về Colombo, mới quyết định dùng cung điện chính nơi đức vua ở để tôn trí Xá lợi Răng đức Phật. Hòa thượng có nhắc đến một điểm quan trọng rằng, nếu muốn mở cái tháp vàng bao bọc bên ngoài Xá lợi này thì phải có đủ bốn chiếc chìa khóa do bốn người giữ, đó là: Tổng thống Sri Lanka, Thủ tướng Sri Lanka, đức Tăng thống Sri Lanka và vị trụ trì nơi trông giữ Xá lợi Răng đức Phật.

Cung điện thờ Xá lợi Răng đức Phật

Theo Đại sử xứ Sri Lanka[2] ghi lại, Xá lợi này chính là cái răng nanh bên phải của đức Phật. Việc tiếp nhận Xá lợi Răng của đức Phật cũng nhiều điều mầu nhiệm. Nếu đây là xá lợi của Bậc Ðại Sa-môn, thời cái lọng của ta sẽ từ đó cúi xuống, con voi của ta sẽ quì gối, cái hũ xá lợi này khi đi đến ta sẽ đáp xuống trên đầu của ta. Ðức vua suy nghĩ, và, khi vua nghĩ như vậy thì điều ấy xảy ra đúng như thế”. Và khi về tới thành , nhà vua thỉnh bình bát đựng Xá lợi xuống thì lại có chuyện đáng để xem: “Vị hoàng đế thỉnh xuống xá lợi từ lưng voi, nhưng con voi này vẫn không bằng lòng và đức vua hỏi trưởng lão tỳ kheo rằng con voi muốn gì và trưởng lão giải thích rằng: nó muốn đặt những xá lợi ở chỗ nào cao bằng lưng của nó. Do đó nó không chịu để cho ai đem xuống xá lợi ấy. Rồi bằng những cục đất sét khô mà đức vua đã truyền lịnh đem đến nhanh chóng từ cái hồ nước vua chất lên thành một cái ụ cao bằng cái lưng của con voi, và khi vua sai trang hoàng chỗ đất cao này một cách rực rỡ, và sai thỉnh xá lợi xuống khỏi lưng con voi, và đặt trên ụ cao đó”

Nơi tôn thờ Xá lợi Răng đức Phật hiện nay rất đẹp và tôn nghiêm. Nên biết rằng, tại đất nước Phật giáo Sri Lanka này, bất cứ ai, mỗi khi vô đến sân chùa đều phải bỏ giầy dép ở ngoài, và không được đứng quay lưng lại với tháp và tượng đức Phật. Mỗi ngày ba thời, chư Tăng ở đây tụng kinh cầu nguyện và mở cửa lên bảo tháp chính để lễ lậy. Người hành hương bình thường không thể vào bên trong nơi thờ bảo tháp được, chỉ ở bên ngoài hướng về phía thờ bảo tháp để lễ lạy. Muốn vào tận bên trong nơi có bảo tháp để chiêm ngưỡng phải đăng ký trước. Là đoàn của bốn vị vừa mới lãnh giải thưởng tinh thần vì có công truyền bá Phật pháp của chính phủ Sri Lanka nên đoàn được chào đón rất nồng hậu, được dẫn đi hết các nơi mà chỉ có lãnh đạo cấp chính phủ hay các phái đoàn ngoại giao mới được phép viếng thăm.

Bên trong nơi thờ Xá lợi Răng

Đúng sáu giờ, thời tụng kinh chiều diễn ra, nhạc công tiến đến trước cửa chính dẫn lên nơi thờ Xá lợi Răng bắt đầu trổi nhạc cúng dường. Quý chư Tăng Sri Lanka được Phật tử lấy nước rửa chân trước khi bước vào Đại Bảo Tháp. Đoàn chúng tôi được hướng dẫn đi lên phía trên. Quan sát thấy phòng phía dưới toàn phẩm vật quý giá của các đoàn cúng dường. Đi lên cầu thang sẽ đến căn phòng thờ bảo tháp Xá lợi Răng đức Phật. Nơi đây được yêu cầu không chụp hình cho nên chúng tôi đã không thể chụp hình để gởi đến quý vị. Căn phòng thờ bảo tháp khá nhỏ, chỉ đủ một người vào lễ lậy. Có hai vị Tăng đứng hai bên hướng dẫn, một vị đưa một nhúm hoa lài để người lễ lậy cúng dường bảo tháp. Bảo tháp bằng vàng tuyệt đẹp, để trong khung kính, cao khoảng gần 1 mét, Xá lợi Răng đức Phật được tôn thờ bên trong đó, ít người thấy được. Nhưng đối với chúng tôi, đó là một đại nhân duyên, một đại phước đức, nếu không đi cùng nhị vị Hòa thượng trưởng lão thì khó mà có thể vào tận bên trong để tận mắt nhìn thấy bảo tháp quý.

Sau khi lễ lậy, đoàn được hướng dẫn đi ra bên ngoài. Bên ngoài có rất nhiều Phật tử địa phương tập trung lễ lậy từ xa. Đoàn tiếp tục được hướng dẫn đi tham quan một số khu vực dành riêng. Có một khu vực mà ai cũng thích đó là lan can nhìn ra phía trước, nơi ngày xưa nhà vua đứng để nói chuyện với công chúng. Ai cũng tranh thủ được làm…vua một lần, đứng nơi đó ghi lại khoảng khắc ngày xưa.

---

[1] Mhv. Ch. 18 v.34

[2] Mhv. Ch 17 v.28